Dodatkowy zasiłek opiekuńczy dla ofiar powodzi: kto i jak może go otrzymać?

5 października 2024 r. weszła w życie ustawa z dnia 1 października 2024 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi, która wprowadziła zmiany do ustawy powodziowej w zakresie nabywania uprawnień do świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Na mocy art.5e ustawy powodziowej wprowadzono prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego:

- nad dzieckiem do lat 8

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu rodzicowi, zwolnionemu od wykonywania  pracy, z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad  dzieckiem do ukończenia 8 lat, jeżeli z powodu powodzi: 

• była lub jest zamknięta placówka, do której uczęszcza dziecko – żłobek, klub dziecięcy, przedszkole, szkoła lub inna, albo jeśli
• nie ma możliwości, aby dzieckiem opiekowali się niania lub dzienny opiekun.

 - nad dziećmi niepełnosprawnymi oraz ze specjalnymi orzeczeniami

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu rodzicowi zwolnionemu od wykonywania  pracy, z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad 

• dzieckiem do 18 lat, które ma orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
• dzieckiem do 16 lat, które ma orzeczenie o niepełnosprawności,
• dzieckiem do 24 lat, które ma orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub
• dzieckiem z orzeczeniem o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych.

-  nad osobami dorosłymi

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje również ubezpieczonemu, zwolnionemu od wykonywania pracy, aby opiekować się dorosłą osobą z niepełnosprawnością lub osobą zagrożoną niedostosowaniem społecznym, jeśli z powodu powodzi była lub jest zamknięta placówka, do której uczęszcza ta osoba. Zasiłek przysługuje, jeśli zamknięte były lub są:

• szkoła,
• specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy,
• specjalny ośrodek wychowawczy,
• młodzieżowy ośrodek socjoterapii,
• ośrodek rewalidacyjno-wychowawczy,
• ośrodek wsparcia,
• warsztat terapii zajęciowej lub
• inna placówka pobytu dziennego o podobnym charakterze.

 Okres przez który  przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje za okres, przez który z powodu powodzi:

• była lub jest zamknięta placówka, do której uczęszcza dziecko lub osoba z niepełnosprawnością,
• niania lub dzienny opiekun nie mogli sprawować opieki nad dzieckiem lub osobą z niepełnosprawnością.

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje od dnia zamknięcia placówki, do której uczęszcza dziecko lub dorosła osoba z niepełnosprawnością lub zagrożona niedostosowaniem społecznym, lub od dnia niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna.

Zasady ustalenia prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy jest przyznawany w trybie i na zasadach określonych w ustawie zasiłkowej. Nie podlega wliczeniu do limitu 60 dni pobierania zasiłku opiekuńczego w roku kalendarzowym na podstawie ustawy zasiłkowej. Za okres pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego nie przysługuje zasiłek opiekuńczy.

 Prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego nie przysługuje:

• jeżeli drugi rodzic / współmałżonek może zapewnić opiekę dziecku lub osobie z niepełnosprawnością lub osobie dorosłej,
• jeżeli dziecko, dorosła osoba z niepełnosprawnością lub osoba zagrożona niedostosowaniem społecznym uczęszczają do innej placówki.

 Dokumenty stanowiące podstawę do ustalenia dodatkowego zasiłku opiekuńczego

 Dokumentem stanowiącym  podstawę do przyznania i wypłaty dodatkowego zasiłku opiekuńczego jest złożone w postaci papierowej lub elektronicznej oświadczenie ZUS ZDO

 Ubezpieczony, składa oświadczenie swojemu płatnikowi składek, czyli pracodawcy lub zleceniodawcy.

Prowadzący  pozarolniczą działalność gospodarczą, współpracujący z osobą, która prowadzi działalność składają do ZUS.   Oświadczenie do ZUS można  wysłać elektronicznie na Platformie Usług Elektronicznych (PUE)/eZUS,. Można również wykorzystać pismo ogólne POG ZUS.

W oświadczeniu należy zawrzeć klauzulę następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 1 października 2024 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2024 r. poz. 1473);
• Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2023 r. poz. 2780);
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 września 2024 r. w sprawie wykazu gmin, w których są stosowane szczególne rozwiązania związane z usuwaniem skutków powodzi z września 2024 r., oraz rozwiązań stosowanych na ich terenie (Dz.U. z 2024 r. poz. 1371);
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 września 2024 r. w sprawie wprowadzenia stanu klęski żywiołowej na obszarze części województwa dolnośląskiego, lubuskiego, opolskiego oraz śląskiego (Dz. U. z 2024 r. poz. 1395).