Dekomunizacja – czy zmienią nazwy ulic w twojej miejscowości?

3 Zobacz galerię

Na początku kwietnia sejm zadecydował o ostatecznym zlikwidowaniu wszystkich nazw ulic, skwerów, tablic pamiątkowych i pomników upamiętniających komunizm. Czy nazwy ulic w naszym powiecie również zmienią nazwy?

Według ustawy samorządy będą miały rok na usunięcie z przestrzeni publicznej nazw upamiętniających osoby, organizacje, wydarzenia i daty symbolizujące komunizm lub propagujące go. Za gloryfikujące  komunizm uważa się także nazwy odwołujące się do osób, organizacji, wydarzeń lub dat symbolizujących represyjny, autorytarny i niesuwerenny system władzy w Polsce w latach 1944-1989.Nie będzie też można już nadawać takich nazw.

Zgodnie z ustawą, jeśli samorząd nie zmieni w wyznaczonym czasie dawniej nadanej nazwy, wojewoda wyda w terminie trzech miesięcy zarządzenie zastępcze, po zasięgnięciu opinii IPN. 

W ustawie zapisano, że zmiana nazwy ulicy nie będzie miała wpływu na ważność dokumentów zawierających nazwę dotychczasową. Oznacza to, że np. dowód osobisty, mimo zmiany nazwy ulicy, przy której mieszka osoba legitymująca się nim, będzie ważny, dopóki nie upłynie jego termin ważności. Samorządy będą już jednak musiały zapłacić za wymianę tablic z nazwami ulic, tablic kierunkowych i wielu innych, a także za demontaż pomników. Firmy  będą zmuszone do wymiany choćby wizytówek czy szyldu.

Senat przyjął ustawę o dekomunizacji nazw bez poprawek, choć wskazano na nazwy ulic, które mogą stanowić problem. Senator PiS Jan Żaryn, wymienił tu choćby ulice Ludwika Waryńskiego (która jest także w Ząbkowicach Śląskich) czy Armii Ludowej. Żaryn podkreślił, że ogromną rolę będzie miał tu IPN, który będzie rozstrzygał takie dylematy i od jego decyzji nie będzie odwołania.  Teraz ustawa czeka na podpis prezydenta.

Co to oznacza dla mieszkańców naszego powiatu? Okazuje się, że w większości gmin zmiany nazw ulic dokonano już w latach ubiegłych. Urzędy w Stoszowicach, Ciepłowodach, Złotym Stoku i Bardzie poinformowały nas, że w ich przestrzeni publicznej nie ma nazw upamiętniających osoby, organizacje, wydarzenia i daty symbolizujące komunizm lub propagujące go. 

Tak też jest w gminie Ziębice:

– Na terenie Gminy Ziębice nie widnieje nazewnictwo upamiętniające osoby bądź organizacje symbolizujące komunizm. Zmiany nazw ulic nadanych w okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, których patronami były osoby lub instytucje związane z komunizmem zmienione zostały w 1990r. Na mocy Uchwały Nr IX-40 Rady Narodowej Miasta i Gminy w Ziębicach z dnia 24 stycznia 1990 r. w sprawie zmiany  nazwy ulicy i placu w mieście Ziębice, zmieniona została nazwa ulicy z Armii Czerwonej na Sportową oraz Plac 15 Grudnia na Rynek – informuje inspektor do spraw lokalowych  w Urzędzie Miejskim w Ziębicach.

Nazwy odnoszące się do komunizmu mają tylko dwie gminy Ząbkowice Śląskie i Kamieniec Ząbkowicki. W Ząbkowicach Śląskich jest na przykład ulica Botwina, a także wspomniana już Waryńskiego czy Daszyńskiego (choć tu wiele osób pewnie nie zgodzi się, że wychwalają one czy propagują komunizm), w Kamieńcu Ząbkowickim jest natomiast osiedle XXX-lecia PRL. Czy wszystkie te nazwy ulic będą zmienione? Tego dowiemy się pewnie wkrótce. Na razie władze obu gmin wykazują daleko idącą ostrożność przed jakimikolwiek decyzjami czy deklaracjami.  

- W/w ustawa zobowiązuje samorządy do zmiany obowiązujących nazw, które upamiętniają lub propagują komunizm lub inny ustrój totalitarny, w ciągu 12 miesięcy od wejścia w życie nowych regulacji. Ustawa wejdzie w życie dopiero po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia. W związku z powyższym dopiero wtedy, gdy  będzie obowiązywała w/w ustawa Burmistrz będzie mógł podjąć decyzję o zmianie nazwy ulicy np. Naftalego Botwina lub czekać na nakaz Wojewody na zmianę nazwy określonej ulicy – mówi Stanisław Moderski z UMiG Ząbkowic Śląskich.

Także Urząd Gminy w Kamieńcu Ząbkowickim na razie nie podejmuje żadnych decyzji i czeka na wejście ustawy w życie.

- W Gminie Kamieniec Ząbkowicki nie ujawniono nazw ulic, pomników czy też tablic informacyjnych odwołujących się do osób, organizacji, wydarzeń lub dat symbolizujących represyjny, autorytarny i niesuwerenny system władzy w Polsce w latach 1944-1989. Jedynym odzwierciedleniem tamtego okresu jest nazewnictwo osiedla/ulicy XXX-lecia PRL w Kamieńcu Ząbkowickim. Już wcześniej rozważano zmianę nazewnictwa, ale wówczas wiązało się to z koniecznością wymiany dowodów osobistych, dlatego zmiany nazewnictwa zaniechano. Jakkolwiek należy przyjąć, że nazwa XXX-lecie PRL jest datą symbolizującą komunizm bądź propagującą totalitarny ustrój w inny sposób to zważywszy, że ustawa ta budzi pewne kontrowersje, a nawet zapowiadane jest jej zaskarżenia do TK, pośpiech nie jest wskazany. Należy zauważyć, że samorząd na wykonanie zapisów ustawy ma rok czasu, stąd w świetle obecnych zapowiedzi pośpiech nie jest wskazany, tym samym nie ma możliwości podania szczegółowego terminu dokonania zmiany nazewnictwa. W zakresie sposobu określenia  nowej nazwy na obecnym etapie przyjąć należy, że będzie ona określona z uwzględnieniem propozycji społeczności lokalnej – informuje Doba.pl sekretarz gminy Stanisław Gołębiowski.

Z prawdopodobnych zmian nazw ulic nie są zadowoleni sami mieszkańcy, dla których nie są one żadną gloryfikacją komunizmu, a część nawet nie wie, kim były osoby, które te ulice upamiętniają.

Czy do zmian istotnie dojdzie, czy skończy się na tylko na kolejnych zapowiedziach dekomunizacji? Czas pokaże, a my na pewno o tym poinformujemy.