Twierdza po wpis na listę UNESCO idzie z Festung Königstein. W niedostępnych częściach DONJONU utworzono miejsca noclegowe, restaurację i ekspozycje. Zobaczcie!

62 Zobacz galerię

Jak Feniks z popiołów, tak Twierdza Srebrna Góra podnosi się z ruin. Do tej pory zdegradowane i niedostępne dla turystów części DONJONU zostały wyremontowane i przekształcone na miejsca hotelowe i restauracje oraz pomieszczenia wystawiennicze. Podczas prezentacji efektów prac podpisano także podpisano także list intencyjny z twierdzą Königstein, która tym samym została pierwszym oficjalnym partnerem Twierdzy w drodze do seryjnego wpisu twierdz górskich na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Projekt: „Rewaloryzacja dla potrzeb ruchu turystycznego oraz funkcji kulturalnych, zdegradowanych i niedostępnych części Pomnika Historii – Twierdzy Srebrna Góra, wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną”, realizowany był w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego 2014-2020 i współfinansowany ze środków Unii Europejskiej realizowany był od stycznia 2020 roku do grudnia 2023 roku. Dzięki niemu w części Donjonu (dawnych izb mieszkalnych i wartowni), do tej pory zagruzowanej i nieużytkowanej powstały miejsca noclegowe dla 60 osób, recepcja, sale wielofunkcyjne do zajęć manualnych i edukacyjnych, imprez kulturalnych, wystaw i przestrzeni restauracji. Wszystko prezentuje się świetnie, a połączenie trwałej ruiny z nowoczesnymi rozwiązaniami robi wrażenie. Aby realizacja zadania była możliwa,  trzeba było zadbać o przyłącze wodociągowe i energetyczne – co także stanowi krok milowy w historii budowli.

Jak podkreślała prezes Twierdzy Srebrna Góra, Emilia Pawnuk, zadanie samo w sobie było ambitne, rozbudowane i stanowiące dla ekipy twierdzy wyzwanie, dodatkowo w miedzy czasie musiano się mierzyć z epidemią koronawirusa i ogromną inflacją. Niech za przykład posłuży fakt, że na początku kosztorys zakładał, że projekt będzie kosztował ok. 15,5 milionów złotych, a  finalnie było to ponad 26,5 mln zł!

Pomysł utworzenia restauracji, sal wielofunkcyjnych czy miejsc noclegowych przypomina okres w  historii obiektu, kiedy po demilitaryzacji stała się popularnym obiektem turystycznym (XIX-XX wiek). Teraz Twierdza poszerza swoją ofertę dla turystów o miejsca noclegowe, restaurację, organizację konferencji i nowe ekspozycje. Ma to niebagatelne znaczenie – wszak współczesny turysta chce być obsługiwany kompleksowo, a ponadto ogromnym wyzwaniem jest nie tylko podnieść obiekt z ruin, ale także go utrzymać.

- Czasami ktoś się może zastanawiać: z jednej strony Pomnik Historii, obiekt zabytkowy, a z  wykorzystano żelbeton, szkło, metal, coś czego tutaj wcześniej nie było. Jednak dzięki waszej fachowości i profesjonalizmowi udostępniamy komercyjnie dalsze przestrzenie, a tym samym zabezpieczamy przed degradacją kolejne części Twierdzy, żeby mogła się rozwijać i żeby była potrzeba funkcjonowanie tego obiektu – mówił wójt gminy Stoszowice, Paweł Gancarz, zwracając się do wykonawców i inspektorów zaangażowanych w realizację projektu.

A Twierdza Srebrna Góra to obiekt naprawdę ogromny, wzniesiony w latach 1765-1777. Aby powstała  dokonano przekształcania naturalnie ukształtowanych górotworów, a tym samym krajobrazu górskiego w górski krajobraz warowny. Twierdza zajmuję powierzchnię ok. 100 ha, na którą składa się zespół zwielokrotnionych i różnorodnych rozwiązań obronnych i technologicznych złożonych z samodzielnych fortów, bastionów, rawelinów, donjonu, fos, zespołu koszar i celowo formowanych stoków bojowych. Twierdza Srebrna Góra to około 21 000 m2 powierzchni użytkowej w  299 kazamatach, 52 izbach strzeleckich, to 6 km2 obejmujących obszar w granicach Fortecznego Parku Kulturowego i 15 ha umocnień w graniach zewnętrznych fos. Przez stulecia posiadała funkcje obronne, penitencjarne, szkoleniowe i w końcu turystyczne. Twierdza Srebrna Góra to doskonałe świadectwo procesu przekształcania zdemilitaryzowanych obiektów militarnych w obiekty użyteczne publicznie w XIX i XX wieku.

- Mamy 50 ha samych budowli murowanych, a to wszystko udaje nam się ratować, remontować, udostępniać zwiedzającym, bo to już ponad 130 tysięcy odwiedzających rocznie – mówił Grzegorz Basiński, kierownik ds. remontowo-konserwatorskich Twierdzy Srebrna Góra.

Jak dodawał naturalną konsekwencją wszystkich działań podejmowanych w ostatnich 20 latach: poprzez utworzenie Fortecznego Parku Kulturowego czy nadanie tytułu Pomnika Historii, jest staranie o wpis na listę światowego dziedzictwa UNESCO. O wpis na tę prestiżową listę Twierdza Srebrna Góra będzie się starała z partnerami, innymi twierdzami górskimi. Dlatego podczas konferencji podpisano także list intencyjny z twierdzą Königstein (Niemcy), która tym samym została pierwszym oficjalnym partnerem Twierdzy w drodze do seryjnego wpisu twierdz górskich na listę światowego dziedzictwa UNESCO pod nazwą „Nowożytne twierdze górskie jako przykłady przekształcania masywów górskich dla potrzeb militarnych”.

- Na konferencji obecni byli reprezentanci Festung Königstein w Niemczech – dr AndréThieme i dr Markus Bitterlich – którzy podzielili się swoimi doświadczeniami w zakresie ochrony dziedzictwa militarystycznego. Podpisanie listu intencyjnego między obiema twierdzami otworzyło nowy rozdział w międzynarodowej współpracy na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego oraz wpisu Twierdzy Srebrna Góra na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Zaprezentowaliśmy również Plan Zarządzania i postawiliśmy kolejny krok na drodze do wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.  Celem dokumentu jest określenie cech szczególnych Twierdza Srebrna Góra, których znaczenie kulturowe i przyrodnicze, w mniemaniu autorów, jest tak wyjątkowe, że przekracza granice narodowe oraz ma powszechne znaczenie dla obecnych i przyszłych pokoleń całej ludzkości – mówi prezes Emilia Pawnuk.