Wydarzenia w Starej Kopalni w ramach Europejskiej Stolicy Kultury ESK 2016

Europejska Stolica Kultury ESK jest najbardziej rozpoznawalną inicjatywą Unii Europejskiej w dziedzinie kultury, a przyznanie miastu tego tytułu jest uznawane za wyjątkowo prestiżowe wyróżnienie. Sam tytuł może być postrzegany zarówno jako całoroczny festiwal kulturalny, jak i wieloetapowy proces kulturalny, społeczny i ekonomiczny stanowiący niepowtarzany impuls w historii miasta i regionu.

Tytuł ESK jest przyznawany na okres jednego roku miastu, które pomyślnie przejdzie dwa etapy selekcji konkursowej. Przez ponad 25 lat funkcjonowania tytuł ESK piastowało prawie 50 miast. W 2016 roku tytuł Europejskiej Stolicy Kultury otrzymał Wrocław oraz San Sebastian (Hiszpania).

Idea ESK zrodziła się w 1985 roku z inicjatywy greckiej minister kultury Meliny Mercouri oraz Jacka Langa, ministra kultury Francji. Najważniejszymi celami ESK jest wzajemne poznanie, zbliżenie i dialog międzykulturowy Europejczyków.

W Starej Kopalni w Wałbrzychu w ramach ESK 2016 odbędą się dwa projekty.

Rezydencja sztuki ESK 2016

Projekt zakłada miesięczny pobyt pochodzącej z Holandii artystki polskiego pochodzenia, która w swojej pracy twórczej tworzy powstające z różnego rodzaju materiałów rzeźby.
W ramach warsztatów, które przez trzy tygodnie będą odbywały się w wyjątkowej przestrzeni Parku Wielokulturowego Stara Kopalnia w Wałbrzychu, młodzież z wałbrzyskich szkół razem z artystką stworzy galerie rzeźb nawiązujących do idei pokoju. Galeria będzie eksponowana przez dwa miesiące w Galerii Centrum Ceramiki Unikatowej oraz w Welcome Center Starej Kopalni, gdzie pojawia się najwięcej gości.

Anna Skubisz to pochodząca z Holandii artystka polskiego pochodzenia. Absolwentka ArtEZ School w Zwolle. Jest ilustratorką i projektantką. Najchętniej pracuje nad nowymi ekspozycjami wystawienniczymi. W swojej pracy wykorzystuje wełnę i papier, z których tworzy rzeźby. Inspirację odnajduje w różnego rodzaju materiałach, dokumentach, historiach i w naturze. Jest autorką licznych wystaw.

Główną ideą projektu jest kształcenie poprzez sztukę i wzmacnianie postaw pokojowych, zarówno wśród uczestników warsztatów, tworzących unikatową galerię rzeźb, jak i wśród gości odwiedzających powstałą wystawę. Celem jest dotarcie do jak najszerszej grupy odbiorców, którzy poprzez kontakt ze sztuką mogą budować swoje widzenie świata i zmieniać lub poszerzać percepcję i zrozumienie dla idei pokoju na świecie.

„Ściany pokoju”

Od kwietnia do czerwca 2016 roku uczniowie wałbrzyskich szkół ponadgimnazjalnych wezmą udział w międzynarodowym projekcie „Ściany pokoju - walls of peace” realizowanym w ramach obchodów Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016 przez Starą Kopalnię w partnerstwie z Uniwersytetem Wrocławskim. Włączamy się przy tym w akcję walki z nielegalnym graffiti w naszym mieście, uczniowie Energetyka zrealizują cykl prezentacji, nauczą się technik szablonu i wlepek, razem z artystami zrewitalizują mur przy boisku w swojej szkole. Sztuka ulicy może tworzyć przestrzenie dla piekna, nie musi być wandalizmem. Planujemy także otwarte warsztaty uwrażliwiające międzykulturowo poprzez sztukę, głównie street art. Zapraszamy na takie wydarzenie 11 maja do Starej Kopalni, zapisy u koordynatora projektu: dr Kamili Kamińskiej (adres dostępny w Starej Kopalni). Finałem projektu będzie powstanie (na żywo) wielkoformatowego dzieła na dziedzińcu kopalni, artyści wraz z młodzieżą stworzą 16 ścian pokoju. Potraktujemy to później jako przyczynek do dyskusji nad tym, jak edukować dla pokoju przez sztukę w ramach seminarium, 22 czerwca wraz z gośćmi z całej Europy. 

Tytułowe „ściany pokoju” to nawiązanie do muru w Belfaście (peace line) czy muru w Izraelu, które stanowią galerię sztuki ulicy, będąc jednocześnie zaprzeczeniem idei dialogu. Projekt obejmuje szereg działań, kluczowym jest wystawa prac graffiti w formie wielkoformatowej kubikowej instalacji na terenie Starej Kopalni. Seminarium naukowe. „Ściany Pokoju” to niezwykłe międzynarodowe działanie z pogranicza sztuki i zaangażowania społecznego. Inspiracją są zarówno dwa dzieła Picassa, które stanowią głos artysty przeciwko przemocy, dla pokoju. Pierwszym z nich jest mały rysunek, wykonany przez artystę podczas wizyty we Wrocławiu…gołąbek pokoju. Ten aspekt wrocławski wydaje się w tym momencie istotny, jak również sam symbol, który można bardzo prosto przetwarzać artystycznie z dziećmi jedną z czołowych technik graffiti: mianowicie szablonem. Podczas warsztatów opowiemy dzieciom i młodzieży historię tego dzieła i jego reminiscencje, zastanowimy się nad symbolem, nad tym jakie są inne sposoby metaforycznego mówienia o pokoju, będziemy projektować i wykonywać szablony. Drugim z dzieł Picassa, które nas inspiruje jest Guernica, monumentalny obraz, który powstał po bombardowaniu małego baskijskiego miasteczka. Bezsens przemocy i wojny to główne przesłanie artysty wyrażone na 28 m2. Wielkość i znaczenie dzieła jest przyczynkiem do podejmowanych od przeszło 15 lat inicjatyw wokół niego: dzieci i młodzież z najodleglejszych zakątków Europy i świata (Japonia, Togo, Liban etc. ) spotykają się na tygodniowych warsztatach z artystą. Rozmawiają na temat historii obrazu Pablo Picasso, odczytują symbole w nim zaklęte i na nowo je przemalowują. Dramatyczny głos artysty przeciwko przemocy i wojnie, który rozbrzmiał po bombardowaniu tego małego baskijskiego miasteczka rozlega się echem. Dzieci malują nie tylko przeciw przemocy, malują dla dialogu, pokoju i zmiany społecznej. Obrazy z palety czerni i szarości oryginału przechodzą w ich rękach w migoczącą barwną tęczę. Grupy pochodzą ze środowisk dotkniętych jakimś dramatem: dziejowym lub osobistym. Dzieci przez sztukę mierzą się z najtrudniejszymi problemami: śmiercią, stratą, niepełnosprawnością, ubóstwem, prześladowaniem… Powstają niezwykłe prace, w rozmiarze oryginalnej Guernici czyli 7 x 4 metry. Te praktyki zainspirowały nas do podjęcia działań wśród młodzieży i dzieci, których efektem będzie wielkoformatowe dzieło na terenie Starej Kopalni. Będziemy pracować nad jego elementami, ścianami pokoju przez kilka miesięcy w procesie, nie interesuje nas obrazowanie przemocy, lecz jej przeciwieństwa, tego jak można symbolicznie pokazać dialog międzykulturowy, jak zapobiegać wojnie i agresji. Dzięki inspiracji prof. Krzysztofa Skarbka z wrocławskiej ASP nasze myśli krążą wokół koncepcji: „przekuwania mieczy na lemiesze”.  

Wydarzeniem towarzyszącym zadaniu będzie seminarium naukowe dotyczące wielokulturowości organizowane przez Uniwersytet Wrocławski z partnerami międzynarodowymi (m.in. z Uniwersytetem Alberty z Kanady), naukowcy, po obejrzeniu wystawy zajmą się konceptualizacją tego, jak edukować do pokoju przez sztukę, jak rozmawiać z dziećmi i młodzieżą o tych problemach wychodząc poza sztywne ramy, obchody ESK 2016 są do tego idealną okazją.

źródło: Stara Kopalnia