Świdnica liderem w walce ze smogiem

Ponad 1400 palenisk węglowych zlikwidowanych w ciągu czterech lat, to bilans dwóch miejskich programów wymiany źródeł ogrzewania na bardziej ekologiczne. Dzięki programowi KAWKA i zwiększeniu środków na miejski program dotacyjny, udało się od 2015 roku znacząco poprawić stan powietrza w Świdnicy, a tysiące świdniczan mogło skorzystać ze wsparcia finansowego przy wymianie systemów ogrzewania.

Jak mówi  prezydent Beata Moskal-Słaniewska - w tym roku rozpoczyna się kolejny program tego typu – z udziałem funduszy europejskich, o czym informujemy na stronie Urzędu Miejskiego. Biorąc pod uwagę duże zainteresowanie świdniczan, wpływa bowiem wiele wniosków od osób zainteresowanych, do 2020 roku łączna liczba wyeliminowanych nieekologicznych, emitujących szkodliwe opary pieców przekroczy 2000 sztuk! To naprawdę zmiana jakościowa, choć wiele jeszcze pracy przed nami. Niewątpliwie Świdnica staje się zatem jednym z najaktywniejszych w tej dziedzinie miast średniej wielkości w Polsce.

Dlaczego warto?

Sposób ogrzewania mieszkań i domów ma bezpośredni wpływ na jakość powietrza, którym oddychamy. Spalanie w piecu niskiej jakości węgla, ciężkiego oleju opałowego czy też odpadów jest bardzo szkodliwe dla naszego zdrowia i środowiska. Poza sposobem ogrzewania, ważny w walce ze smogiem jest też transport – im więcej osób przesiądzie się z aut do autobusów miejskich i na rowery, tym lepiej dla jakości powietrza jakim oddychamy.

Świdnica przeciwdziała niskiej emisji na różne sposoby, jednak równie wiele zależy od nas samych – codziennego wpływu każdego z nas (rodzaj ogrzewania, wybór środka transportu). Wśród działań urzędu i prezydent miasta należy wymienić: miejski program dotacji na zmianę systemu ogrzewania, unijny program dotacji na zmianę systemu ogrzewania, wymianę taboru MPK – nowoczesne i bardziej ekologiczne autobusy, rozbudowę ścieżek rowerowych, termomodernizację obiektów publicznych, rewitalizację terenów zielonych, a także program KAWKA (wymiana węglowych źródeł ciepła na ogrzewanie z sieci ciepłowniczej oraz podłączenie ciepłej wody użytkowej). Wszystkie te elementy to efekt pozyskanych przez miasto znaczących środków krajowych i unijnych w ostatnich latach (ponad 40 mln zł).

Ponadto, dużą wagę przykłada się do tak zwanych działań miękkich, a zwłaszcza edukacji mieszkańców - na przykład poprzez kampanię promocyjną "Mądrze OgrzewaMY", która została dofinansowana ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu. Z kolei, jakość powietrza w Świdnicy jest monitorowana na bieżąco w punkcie pomiarowym Airly przy ul. Armii Krajowej, a dodatkowo w kilku lokalizacjach na terenie miasta zainstalowano inne mierniki - AIRFOX. Wszystko po to, by poprawić jakość powietrza w Świdnicy i minimalizować złe skutki niskiej emisji.

Dotacje miejskie na wymianę źródła ogrzewania

Od wielu lat w ramach dofinansowania z budżetu miasta możliwa jest wymiana źródła ogrzewania na nowoczesne, ekologiczne urządzenie grzewcze. Przyjęto zasadę, że właściciele i najemcy mieszkań, będący osobami fizycznymi, zmieniający system ogrzewania z piecowego na ekologiczne (gazowe, elektryczne) mogą starać się o dotację w kwocie do 2500 zł. Wnioski innych podmiotów są rozpatrywane w zależności od efektu ekologicznego inwestycji i w zależności od ilości posiadanych środków finansowych. Zasady udzielania dotacji, a także wniosek zamieszczone są na stronie urzędu miasta (BIP) m. in. w zakładce „Jak załatwić sprawę w urzędzie” - „Ochrona środowiska” - „Dotacje”. Wnioski można składać przez cały rok, a dokładnych informacji na ten temat udziela Biuro Ochrony Środowiska Urzędu Miejskiego.

Podsumowując ten program (2015-2018), zlikwidowano już łącznie ponad 650 pieców kaflowych i kotłów c.o. węglowo-koksowych. W ujęciu rocznym było to średnio 70-80 dotacji na zmianę systemu ogrzewania z pieców węglowych na ogrzewanie ekologiczne (gazowe, elektryczne) przy budżecie ok. 160 tys. zł. Z kolei w 2018 roku ze względu na wagę problematyki i zainteresowanie społeczne, decyzją prezydent i rady miejskiej znacząco zwiększono budżet tego zadania: urząd przyznał 166 dotacji na łączną kwotę blisko 400 tysięcy złotych.

Unijne wsparcie z Aglomeracji Wałbrzyskiej

Świdnica w ostatnich latach w walkę z niską emisją zainwestowała wiele milionów złotych, z czego gros stanowiły unijne środki z Aglomeracji Wałbrzyskiej. W tej chwili rozpoczynają się kolejne projekty – jeden, skierowany do indywidualnych właścicieli domków i mieszkań, we wspólnotach, oraz drugi, dzięki któremu wykonana zostanie modernizacja ogrzewania w kilku budynkach, należących do gminy.

Wszystkich świdniczan zainteresowanych przyznaniem dotacji w ramach wcześniej wymienionego projektu zapraszamy do składania wniosków. Termin ich złożenia wydłużony został do końca stycznia tego roku.  Przypomnijmy, że w ramach przedsięwzięcia możliwe będzie dofinansowanie modernizacji systemów grzewczych (np. wymiana kotła, instalacji grzewczej) w budynkach jednorodzinnych oraz w lokalach mieszkalnych własnościowych w budynkach wielorodzinnych. Przewidujemy, że na ten cel mieszkańcy będą mogli otrzymać dotację na poziomie ok. 70% wydatków podlegających refundacji, w maksymalnej wysokości 25 tys. zł dla budynku jednorodzinnego i 10 tys. zł dla mieszkania w budynku wielorodzinnym (wartości mogą ulec zmianie).

Drugi program uzyskał dofinansowanie w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego na lata 2014-2020. Dzięki pozyskanym pieniądzom w wysokości ponad 3 milionów złotych rewitalizacją objętych zostanie 11 budynków komunalnych przy ulicy Przechodniej, Gdyńskiej, Teatralnej, Spółdzielczej, 1-Maja, Żeromskiego i Kotlarskiej. Przeprowadzone zostaną prace, które swoim zakresem obejmą  remonty dachów i elewacji, włącznie z wymianą stolarki okiennej i drzwiowej. Wykonane zostaną również podłączenia kamienic do miejskiego systemu ogrzewania.

Program „KAWKA"

W roku 2016 Świdnica przystąpiła do realizacji programu w sprawie udzielania dotacji celowych z budżetu Miasta na zadania służące ochronie powietrza, polegające na trwałej zmianie ogrzewania opartego na paliwie stałym na proekologiczne. Program KAWKA opiera się na dofinansowaniu z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w wysokości 90% kosztów przedsięwzięcia (tym 60% to dotacja bezzwrotna, a 30% pożyczka). Z otrzymanych środków zewnętrznych oraz własnego budżetu Miasto finansowało budowę sieci dystrybucyjnej, przyłączy do budynków, węzłów cieplnych, instalacji w częściach wspólnych budynków oraz poszczególnych lokalach, których właściciele zdecydowali się wziąć udział w programie.

Dotacja dla mieszkańców pokrywała 100% kosztów przedsięwzięcia. Jedyne koszty, jakie ponosił mieszkaniec związane były z wykonaniem zastępstwa inwestycyjnego przez Gminę Miasto Świdnica na rzecz mieszkańców i było to 100 zł od lokalu i dodatkowo 100 zł od wspólnoty mieszkaniowej za prace w części wspólnej budynku. Właściciel nieruchomości zobowiązany był do utrzymania efektu ekologicznego przez okres 5 lat od wymiany ogrzewania, co oznacza, że nowa instalacja nie może być w tym czasie usunięta ani modyfikowana.

Dofinansowanie uzyskane ze środków WFOŚiGW oraz NFOŚiGW wyniosło łącznie 10,7 mln zł. Miasto Świdnica, realizując program, poniosło koszty zadania w wysokości 18,2 mln. W ramach inwestycji do sieci ciepłowniczej zostało podłączonych 88 budynków (554 lokale) oraz zlikwidowano 762 źródła ciepła na paliwo stałe. Dzięki temu udało się ograniczyć emisję pyłów: PM10 – 9,23 Mg/rok, PM2,5 – 8,77 Mg/rok i CO2 – 18,00 Mg/rok.

*Co to jest niska emisja i jak jej przeciwdziałać?

Niską emisją określa się sytuację zanieczyszczania powietrza gazami oraz pyłem, które pochodzą ze źródeł znajdujących się na wysokości poniżej 40 metrów czyli najczęściej emitowane przez indywidualne piece domowe, niewielkie kotłownie, a także transport komunikacyjny. Zanieczyszczenia te koncentrują się w pobliżu źródła i stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia. W przeciwieństwie do wysokiej emisji, nie ma możliwości oczyszczania spalin a powstające substancje są bardziej szkodliwe, gdyż nie stosuje się w tym przypadku żadnych filtrów, ani kontroli tego, co spalane jest w piecach - a jest to często złej jakości węgiel lub różnego typu odpady, w tym także kartony zawierające metale ciężkie, plastiki i stare meble. Indywidualne paleniska domowe nie są wyposażone w instalacje oczyszczające, zatem emitują więcej zanieczyszczeń np. w postaci kwaśnych gazów, czy drobnych cząstek.

Spaliny i pyły oddziałują bezpośrednio na osoby przebywające na zanieczyszczonym obszarze, wywołując skutki w dość krótkim czasie – katar, kaszel i różne stany zapalne u osób zdrowych, pogorszenie stanu zdrowia u astmatyków i osób z chorobami układu krążenia lub zwiększają ryzyko zachorowań na przewlekłe choroby płuc czy nowotwory.

Szkodliwe substancje można ograniczyć stosując lepszej jakości węgiel, bądź zaprzestając spalania odpadów w piecach domowych. Najlepszym rozwiązaniem jest jednak wymiana źródeł ciepła emitujących dużą ilość szkodliwych substancji na bardziej ekologiczne. Mowa tu o zastąpieniu starych pieców i kotłowni węglowych - nowszymi, wydajniejszymi piecami gazowymi, elektrycznymi lub instalacją ogrzewania centralnego z sieci ciepłowniczej. Rozwiązanie takie jest zdrowsze i wygodniejsze, szczególnie dla osób starszych, gdyż nie wymaga noszenia węgla. Warto zastanowić się także nad zastosowaniem instalacji wykorzystującej odnawialne źródła energii, jak np. ogniwa fotowoltaiczne, kolektory słoneczne, pompy ciepła, biomasa.