Przez 15 lat na renowację twierdzy wydano prawie 15 milionów złotych. A to jeszcze nie koniec

29 Zobacz galerię

Zabytki, które nas otaczają pamiętają czasy państwowości pruskiej oraz niemieckiej, a nierzadko ich historia sięga czasów monarchii habsburskiej. Lecz to nam coraz częściej przypada w udziale przywracanie im świetności. Cieszy fakt, że z każdym pokoleniem rośnie rzesza sympatyków zabytków, reaktywowanych jest wiele przedwojennych tradycji, a przy udziale całej rzeszy entuzjastów rośnie świadomość i zainteresowanie odziedziczoną przez nas materią zabytkową.

Jednym z bardziej jaskrawych przykładów troski o to dziedzictwo jest Twierdza w Srebrnej Górze.

Pieczę nad zabytkiem od 2002 roku sprawuje Forteczny Parku Kulturowy (FPK), natomiast od 2004 roku forteca wpisana jest na listę Pomników Historii  RP. W ciągu 15 lat istnienia FPK na renowację wydano ponad 14, 5 milionów złotych, a do końca 2018 roku na dalsze prace ma zostać wydatkowana kwota ponad 3 mln zł!

- Srebrna Góra staje się coraz bardziej modna – przyznaje prezes zarządu Twierdzy Srebrna Góra sp. z o.o. Emilia Pawnuk, która z zaangażowaniem koordynuje dalsze działania rewitalizacyjne.

Moda na fortecę najlepiej widoczna jest w statystykach – z roku na rok na twierdzę przybywa coraz więcej turystów. Ruch widać nawet w okresie zimowym.

4 marca w odnowionych pomieszczeniach Donżonu miało miejsce spotkanie informacyjne z przewodnikami turystycznymi na temat dotychczasowych sukcesów oraz planów na rok bieżący.

Niewątpliwie jedną z ciekawszych nowinek w tym roku będzie udostępnienie dla ruchu turystycznego fortu Harcerz (Wysoka Skała), położonego zaledwie 200 metrów od głównego obiektu twierdzy, którego dzierżawcą od listopada zeszłego roku jest spółka Fort Wysoka Skała, reprezentowana przez Marcina Przybysza, będącego jednocześnie prezesem Stowarzyszenia Strzelecko – Kolekcjonerskiego „Trzy twierdze”. Jego zamiłowanie do militariów będzie w Harcerzu doskonale widoczne - na jego terenie powstaną dwie nowe strzelnice – kryta i otwarta, a do dyspozycji odwiedzających będzie kilkadziesiąt sztuk broni różnego kalibru.

Najważniejszy jednak pozostaje fakt udostępnienia (po raz pierwszy od niemal wieku) całości obiektu do zwiedzania przez cały rok. Na terenie fortu planowane jest utworzenie kilku ekspozycji o tematyce militarno-historycznej, m.in. Muzeum Wojska Polskiego, Muzeum ucieczki jeńców z Oflagu VIII B oraz ekspozycja trofeów Stowarzyszenia Historyczno – Eksploracyjnego „Triskelion”. Na terenie Wysokiej Skały znajdzie się również plenerowa wystawa uzbrojenia, w tym działa przeciwlotniczego, które jeszcze w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku służyło w pobliskich Ząbkowicach Śląskich, w jednostce obrony przeciwlotniczej.

Równie ważnym wydarzeniem dla spółki Twierdza Srebrna Góra jest podpisanie w dniu 13 stycznia 2018 r. umowy dzierżawy Fortu Ostróg,  zawartej z Piotrem Piwowarczykiem, reprezentującym Muzeum Obrony Wybrzeża w Świnoujściu, gospodarza bardzo atrakcyjnych i doskonale prowadzonych atrakcji turystycznych północnej Polski: Fortu Gerharda i Podziemnego Miasta. Zgodnie z zamierzeniami dzierżawcy na Ostrogu bedą prezentowane tajemnice Dolnego Śląska,  o których mało kto wie – m. in. historia obozu Oflag VIIIB i bohaterów, którzy w nim przebywali, pozostałości po doświadczeniach z eksperymentalną amunicją w XIX wieku i historia militarów wraz z ekspozycją.

Otwarcie fortów planowane jest na 30 kwietnia.  

Wachlarz tegorocznych prac przedstawiła prezes Emilia Pawnuk. Najważniejszym zadaniem na ten rok jest realizacja projektu w ramach RPO 2014 – 2020 pn. „Adaptacja i restauracja Pomnika Historii- Twierdza Srebrna Góra do celów muzealnych i turystycznych wraz z utworzeniem nowej trasy dydaktycznej w niedostępnych obecnie częściach zabytku”.

W ramach projektu przeprowadzone zostaną prace budowlane polegające na:

- rewaloryzacji i zabezpieczeniu substancji budowlanej obiektu, umożliwiające wstęp na niedostępne obecnie budowle fortecy i przedłużenie trasy zwiedzania w sposób umożliwiający obejście całego zewnętrznego pierścienia fortyfikacji okalającej główną budowlę twierdzy –Donżon; nowopowstała trasa turystyczna będzie mieć 650 m długości.

- rewaloryzacji pomieszczeń i instalacji urządzeń ekspozycyjnych pozwalających na prezentację
systemu artylerii fortecznej m.in. zachowanych pocisków i replik dawnych dział i urządzeń do ich obsługi;

- odtworzeniu elementów wyposażenia wnętrz Twierdzy (m. in. kuchni czarnej, pieca kaflowego, koła czerpakowego studni, podziemnego mostu zwodzonego w poternie kazamaty studziennej);

- budowie toalety dla osób niepełnosprawnych w części recepcyjnej na Bastionie Dolnym oraz
przyłącza kanalizacyjnego Twierdzy do komunalnej sieci kanalizacji

Jednym z bardziej spektakularnych planów, którego inwestorem będzie gmina Stoszowice jest połączenie miasteczka z twierdzą kolejką gondolową. Pomysł jest na razie na etapie  postępowania przetargowego, mającego na celu wyłonienie wykonawcy projektu takiej inwestycji, co powoduje, że prace budowlane będą przeprowadzane w kolejnych latach. Sukces przedsięwzięcia jest również uzależniony od możliwości pozyskania zewnętrznych źródeł finansowania.  

Innym bodźcem dla rozwoju turystyki w Srebrnej Górze w przyszłości ma być udostępnienie przez osobę prywatną dawnej kopalni srebrna, zlokalizowanej poniżej twierdzy, której spektakularne odkrycie miało miejsce 13 listopada 2015 roku. Czekając aż wyjaśnią się sprawy związane z formalnościami dotyczącymi podziemnych tras turystycznych, przedstawiono już wstępną koncepcję – jakie są zamiary zagospodarowania przestrzeni wokół tej kopalni. W jednym z pomieszczeń twierdzy można obejrzeć ekspozycję poświęconą odkrytej kopalni.

Uzupełnieniem części informacyjnej było zwiedzanie wnętrz twierdzy w towarzystwie niezawodnego komendanta Kazimierza Gądka.

A. Jurasz