"Wspólnie z mieszkańcami otwieramy nowy rozdział w historii Kamieńca Ząbkowickiego"

1 stycznia Kamieniec Ząbkowicki stanie miastem. O tej historycznej chwili, zmianach jakie czekają gminę i otwierających się perspektywach rozmawiamy z wójtem Kamieńca Ząbkowickiego Marcinem Czerniecem.

Dla Kamieńca Ząbkowickiego nadchodzi historyczna chwila – od pierwszego stycznia stanie się miastem. Bardzo długo i wytrwale dążył pan do uzyskania przez Kamieniec praw miejskich. Jest pan dumny, usatysfakcjonowany, że się udało?

Marcin Czerniec: Temat uzyskania praw miejskich dla Kamieńca Ząbkowickiego był podejmowany już w roku 2012, kiedy przygotowywaliśmy strategię rozwoju gminy do 2020 roku - dokument, który był poprzedzony stosownymi spotkaniami w ramach konsultacji. W strategii, oprócz nakreślenia kierunków rozwoju, podjęta została także kwestia ubiegania się o uzyskanie statusu gminy miejsko-wiejskiej. Niewątpliwie poświęciliśmy  dużo czasu i energii na zrealizowanie tych zamierzeń. Niektórzy może pamiętają, że mogliśmy mieć ten temat pozytywnie rozstrzygnięty już kadencję wcześniej. Niestety, tak się złożyło, że ówczesna rada, która miała podjąć ostateczną uchwałę o złożeniu pełnego wniosku do Rady Ministrów, poprzedzonego oczywiście konsultacjami społecznymi, opowiedziała się bardzo negatywnie względem niego, wręcz torpedując go i dziesięciokrotnie uniemożliwiając wójtowi skuteczne podjęcie tej uchwały. Strategia jest jednak od tego, żeby ją realizować, dlatego też moje działania jako wójta, które były rzeczywiście nacechowane determinacją, ukierunkowane były na uzyskanie przez Kamieniec Ząbkowicki statusu miasta, co spełniło się w obecnej kadencji. Rada gminy, które w dużej mierze nie składa się już z przeciwników uzyskania praw miejskich, przyjęła rzeczoną uchwałę. Czy czuję satysfakcję? Tak,  ale ponad tą satysfakcją, jest także zadowolenie z tego, że spełniła się wola wielu mieszkańców, którzy w konsultacjach wyrażali swoje życzenie i chęć, abyśmy stali się miastem. Oczywiście, uzyskanie praw miejskich to nie jest widzimisię wójta gminy. Nasza pozycja, jako gminy, na mapie powiatu ząbkowickiego dużo wcześniej wskazywała, że powinniśmy się stać gminą miejsko-wiejską.  Uważam, że Kamieniec Ząbkowicki zasługiwał na to, żeby stać się miastem. Bardzo się cieszę, że nasz wniosek uzyskał aprobatę Rady Ministrów, bo nawet najlepsza wola samej gminy nic nie znaczy bez decyzji drugiej strony. Uzyskanie statusu miasta jest przywilejem, a to oznacza, że nieliczne grono może się z niego cieszyć. W Polsce mamy 944 miast i 27 000 miejscowości. Bycie w tej elitarnej grupie daje jeszcze większe szanse na rozwój, na dodatkowe środki. Wspólnie z mieszkańcami otwieramy nowy rozdział w historii Kamieńca. Po 925 latach od powstania tej miejscowości Kamieniec Ząbkowicki będzie miastem. Każdy z mieszkańców może czuć się współtwórcą tego nowego rozdziału. Ten sukces należy docenić i cieszyć się z niego.

Czy po 1 stycznia 2021 roku automatycznie zostanie pan burmistrzem Kamieńca Ząbkowickiego, czy też czekają nas jakieś wybory?

M. Cz.: Na pewno nie czekają nas żadne wybory. Zmiana statusu gminy nie powoduje przerwania ciągłości decyzji i władz.  Wójt automatycznie staje się burmistrzem, Rada Gminy staje się Radą Miejską. Poza tym, tak jak wszystkich innych samorządowców, tak i mnie obowiązuje ustawa, że wójt, burmistrz, prezydent może być dwukrotnie wybierany na to stanowisko. Tak więc od wyborów samorządowych w 2018 roku do roku 2028, w tych uwarunkowaniach prawnych, będę mógł się ubiegać o reelekcję. Dementuję także złośliwe plotki, które mówiły, że chcę zostać burmistrzem, żeby zarabiać więcej. Nie otrzymam żadnych dodatkowych pieniędzy tylko dlatego, że będę burmistrzem.

Czy gmina planuje jakąś uroczystość, nadzwyczajną sesję związaną z nadaniem praw miejskich Kamieńcowi? Jak formalnie się to odbywa?

M. Cz.: Co roku nadanie praw miejskich odbywało się uroczyście w Warszawie, odbierano tam  stosowny dokument w atmosferze dostojności. Ze względu na sytuację koronawirusową, nie wiem, jak to będzie wyglądało tym razem, możemy się jedynie domyślać, że forma przekazania dokumentu nadania praw miejskich będzie okrojona. Z okazji nadania statusu miasta planowaliśmy w Kamieńcu bardziej uroczyście przywitać nowy rok, ale biorąc pod uwagę ograniczenia może nie będzie takiej możliwości. Niestety, obecnie sesje Rady Gminy, niedługo Rady Miejskiej odbywają się  także wyłącznie korespondencyjnie. Jeśli nic się nie zmieni, pozostanie nam tylko taki widoczny znak, jak zmiana tablic na urzędzie, pieczątek i tyle. Nie chodzi o to przecież, żeby robić huczne zabawy czy uroczystości, ale dalej pracować dla dobra naszej gminy i realizować kolejne zadania w kierunku jej rozwoju.

Nowy Rok mieszkańcy Kamieńca przywitają jako mieszkańcy miasta. Co to dla nich oznacza? Czy w związku z tym ciążą na nich jakieś obowiązki administracyjne, wymiana dokumentów?

M. Cz.: Podkreślałem to już podczas konsultacji społecznych - dla mieszkańców gminy Kamieniec Ząbkowicki dokumentacyjnie nie zmienia się nic. Dowody osobiste pozostają ważne i nie ma potrzeby ich wymiany. Dopiero po 10 latach, kiedy dowód traci ważność, przy wymianie dokumentu będzie zapis, że dowód wydał burmistrz miasta. Podobnie z pozostałymi dokumentami, dowodami rejestracyjnymi, czy księgami wieczystymi, są one ważne.

Część mieszkańców obawia się jednak, że prawa miejskie dla Kamieńca Ząbkowickiego będą pociągały za sobą podwyżkę na przykład podatków lokalnych, opłat za wywóz śmieci, czy ścieki, które będą wynikać niejako ze stawek miejskich.

M. Cz.:  Nie, absolutnie dementuję takie pogłoski, nie ma to żadnego przełożenia w rzeczywistości. Wszystkie opłaty, mowa tu przede wszystkim o podatkach i opłatach lokalnych, są określane na podstawie odpowiedniego obwieszczenia Ministra Finansów, które jest wprowadzane ostatecznie na danym terenie uchwałami rad gmin. Każda gmina podejmuje autonomicznie decyzję o wysokości tych opłat, oczywiście po uwzględnieniu obowiązującego obwieszczenia Ministra Finansów. Również opłaty za wywóz odpadów komunalnych nie zależą od tego, czy mieszka się w mieście czy na wsi, ale  od tego, jak dana gmina gospodaruje w obszarze utylizowania śmieci.  Jeżeli gmina ma swoją firmę, która odbiera śmieci, to możemy panować nad tymi kosztami. Jeżeli gmina korzysta z firmy zewnętrznej, musi godzić się na stawki narzucone z zewnątrz, wówczas te opłaty szybują. Od początku nowego systemu śmieciowego, kiedy to gminom zabrano możliwość organizowania wewnętrznych przetargów, mimo wszystko nie zlikwidowałem naszego Zakładu Usług Komunalnych. Został on przekształcony i wykonywał inne zadania. Po pięciu latach takiego funkcjonowania ustawodawca dostrzegł, że błędem był brak możliwości zlecania przez gminy tego typu usług własnym podmiotom, i naprawił ten błąd. Wszystkie gminy wokoło praktycznie zlikwidowały swoje zakłady usług komunalnych i dlatego te ceny były dużo wyższe. Gmina Kamieniec, kiedy to już było możliwe, rozwiązała umowę z zewnętrzną firmą i przygotowała ZUK do świadczenia usług odbioru odpadów. Oczywiście na cenę wywozu śmieci składają się jeszcze inne czynniki, jak choćby  zewnętrzne opłaty i ich podwyżki płacone na składowisku, do tzw. RIPOK-u, nie mamy na nie wpływu, ale opłaty dla mieszkańców i  tak są sporo niższe gdy tematem śmieci zajmuje się podmiot gminny niż gdyby wywozem i utylizacją zajmowała się firma zewnętrzna. Podobnie jeśli chodzi o opłaty za wodę czy ścieki, nie ma żadnego zróżnicowania czy odbiorca mieszka na wsi czy w mieście, ceny są ustalone na obszar pięciu gmin i wynikają z tryfy wodociągowo-kanalizacyjnej, która jest sprawdzana i zatwierdzana przez niezależną od gminy i spółki instytucję państwową o nazwie Wody Polskie. Mieszkańcy mogą w tym względzie nie mieć żadnych obaw, bo opłaty nie zależą od statusu miejscowości.

Oprócz prestiżu, o którym pan mówił, jakie jeszcze inne wymierne korzyści może mieć gmina w związku z nadaniem praw miejskich Kamieńcowi?

M. Cz.: Po pierwsze są określone programy, które są dedykowane dla rozwoju obszarów wiejskich i małych aglomeracji miejskich. Wcześniej nie mogliśmy korzystać ze środków przeznaczonych dla małych miasteczek do 10 000 mieszkańców. Teraz to się zmieni, będziemy mogli również pozyskiwać środki z tych programów, a jednocześnie nadal możemy starać się o środki przeznaczone na rozwój obszarów wiejskich. Ważny dla mieszkańców dolnego Kamieńca Ząbkowickiego  jest temat planowanej od wielu lat obwodnicy drogi wojewódzkiej. Nie przypominam sobie aby gdziekolwiek w Polsce obwodnice były budowane na wioskach a status miasta daje inne spojrzenie na ten problem od strony Skarbu Państwa i samorządu wojewódzkiego który jest właścicielem tej drogi. Jest jeszcze jeden ważny powód starania się o prawa miejskie, o którym nie należy zapominać. Każdy, kto odpowiada za swój samorząd i stoi na stanowisku, że nie jest zainteresowany tylko doraźnym administrowaniem, ale patrzy dalej niż horyzont danej kadencji, powinien uwzględniać perspektywę, jak ta gmina może być postrzegana za 5, 10, 20 lat, czy też w jakiej sytuacji może się gmina znaleźć, kiedy zmienią się okoliczności, na które wskazują trendy nie tylko ogólnokrajowe, ale ogólnoeuropejskie, jak starzenie się społeczeństwa, skurczenie się liczby mieszkańców, szukanie oszczędności w administracji publicznej. Mówię tu o procesie, który może mieć miejsce w latach następnych, dotyczącym przemodelowania administracji samorządowej w Polsce. Od dłuższego czasu podnosi się kwestię, że niektóre gminy, szczególnie te najmniejsze, są gminami, których wydolność jest coraz słabsza. To oczywiście wiąże się z brakiem możliwości absorbowania o określone środki z uwagi na małe budżety, ale też z rozwojem szeroko rozumianej administracji oraz usług administracyjnych i koncentracją pewnych usług w obszarze danego regionu. W naszym sąsiedztwie gmina Kamieniec Ząbkowicki jest jedyną gminą wiejską.  Bardo czy Złoty Stok choć są mniejsze od nas, są gminami miejsko-wiejskimi. Patrząc w perspektywie funkcjonowania naszej gminy na przestrzeni dziesięciu, dwudziestu lat, gdybyśmy nie wykonali ruchu wzmacniającego, czyli wskazania, że gmina Kamieniec Ząbkowicki może także mieć ośrodek miejski, to w obliczu reform administracyjnych moglibyśmy być postawieni przed sytuacją, kiedy gmina Kamieniec Ząbkowicki zostałaby przypisana innym samorządom, na przykład część do gminy Złoty Stok, część do gminy Bardo, a część do Ząbkowic Śląskich czy Ziębic. Natomiast kiedy będziemy gminą miejsko-wiejską z miastem Kamieniec Ząbkowicki, to staniemy się trzecią co do wielkości gminą tego typu w powiecie. Samo miasto Kamieniec Ząbkowicki będzie miało prawie 5000 mieszkańców.  Nie możemy zmarnować tego potencjału. Patrzę perspektywicznie na naszą gminę i dążyłem do tego, żeby jej status został wzmocniony. Tutaj chcę podziękować radnym trzech kadencji, którzy głosowali nad strategią gminy, a potem popierali wniosek o nadanie praw miejskich dla Kamieńca Ząbkowickiego, ale także wszystkim mieszkańcom, którzy wzięli udział w konsultacjach społecznych i los naszej gminy nie był im obojętny.

Trwają już prace nad przyszłorocznym budżetem. Jaki będzie pierwszy budżet miasta i gminy Kamieniec Ząbkowicki?

M. Cz.: Na początku należy zaznaczyć, że pandemia koronawirusa spowodowała zmniejszenie wpływów do budżetu gminy, jak w większości samorządów. Niewątpliwie budżet, tak jak w latach poprzednich, nie będzie deficytowy. Zamknęliśmy się w dochodach ponad 35 milionów złotych i wydatki też są w tych granicach. Będziemy kontynuować wiele programów zgodnie z wieloletnią prognozą finansową.  To zadania w obrębie zespołu pałacowo-parkowego, wystarczy tu wspomnieć o 15 milionowej dotacji z funduszy norweskich, w obszarze remontu dróg, kanalizacji – tu liczymy na rozstrzygnięcie projektu, z którego mamy uzyskać duże dofinansowanie. Pokaźne środki oczywiście wydatkowane są na oświatę, administrację, na sferę usług socjalnych.  Czekamy na decyzję o dofinansowaniu na modernizację bazy oświatowej na terenie gminy Kamieniec Ząbkowicki. Na przyszły rok zostało również przeniesione zadanie związane z osuwiskiem w Byczeniu. Nie zostało ono zrealizowane w tym roku z powodu braku wykonawców chętnych do podjęcia się robót. Budżet gminy na rok 2021  jest budżetem bezpiecznym, nie ma zbyt optymistycznego szacowania dochodów, natomiast moją praktyką zawsze jest przygotowywanie budżetu zrównoważonego, który w trakcie roku jest modyfikowany, nowe zadania są dodawane z chwilą uzyskiwania kolejnych dofinansowań, nie jest dobre sztuczne „napompowywanie” budżetu planami danych inwestycji już na etapie jego projektowania, które później w trakcie danego roku nie będą realizowane.

Dziękuję za rozmowę.

Rozmawiała Anna Urbaś