Raport PAN: Ząbkowicom grozi degradacja społeczno-gospodarcza

122 średnim polskim miastom grozi degradacja społeczno-gospodarcza, marginalizacja oraz zjawiska kryzysowe. Wśród nich są Ząbkowice Śląskie, zakwalifikowane do miast z największymi problemami społeczno-ekonomicznymi.

Analiza opracowana przez prof. Przemysława Śleszyńskiego z Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN została stworzona na potrzeby rządowej Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, w ramach której Ministerstwo Rozwoju planuje w najbliższych latach przeznaczyć nawet 2,5 mld złotych na wsparcie dla średnich miast, szczególnie tych 122 wymienionych w raporcie. Według analizy grozi im marginalizacja i zjawiska kryzysowe.

- Bezpośrednim powodem wykonania analizy jest obserwowany proces polaryzacji społeczno-ekonomicznej kraju, pomimo aktywnej polityki państwa i samorządów mającej przeciwdziałać tym zjawiskom – czytamy w opracowaniu.

Miasta średnie w ekspertyzie to  miejscowości poniżej stolicy województwa i powyżej 20 tys. mieszkańców (powyżej 15 tys., jeśli to miasto powiatowe). Miasta te tracą pozycję wobec innych ośrodków i całego kraju.  W analizie brano pod uwagę dane z lat 2004-2014, to czas na tyle długi, by można zaobserwować dość trwałe trendy, nieobarczone zjawiskiem przypadkowości. Raport brał pod uwagę między innymi takie czynniki jak zmiana rejestrowanej liczby ludności, prognoza liczby ludności GUS do 2035 r., zmiana liczby bezrobotnych, zmiany udzielonych noclegów, zmiany liczby zarejestrowanych podmiotów gospodarczych, czy zmiany liczby siedzib największych spółek.

Ząbkowice Śląskie znalazły się wśród 23 miast zaliczonych do miast kryzysowych, najbardziej narażonych na marginalizację, które charakteryzuje silne tracenie funkcji, skrajnie zła sytuacja społeczno-gospodarcza. To one najbardziej ucierpiały na transformacji ustrojowej lat 90. i upadku przemysłu, który napędzał te miasta.

Według autora opracowania, największym problemem tych miast, jest wyludnianie się - spadek liczby mieszkańców, zwłaszcza lepiej wykształconych w wieku produkcyjnym, mobilnych, osób rzutkich i przedsiębiorczych. Oprócz tego problemy rozwojowe dotyczą pogarszania się struktury wieku (w tym zwłaszcza starzenia się populacji), braku równowagi na rynku pracy, powodującego nadmierne, kosztowne i szkodliwe dla organizacji życia społecznego dojazdy do pracy, czy słabego dostępu do transportu publicznego. Do tego dochodzą różnorodne problemy społeczne jak polaryzacja, wykluczenie i patologie.

Działania naprawcze powinny być ukierunkowane na tworzenie warunków do rozwoju przedsiębiorczości (w szczególności o charakterze innowacyjnym), zwiększanie aktywności zawodowej ich mieszkańców oraz mobilności (bez konieczności zwiększania skali dojazdów do pracy), poprawie jakości życia mieszkańców poprzez rozwój i łatwiejszy dostęp do usług publicznych oraz  racjonalizacji zagospodarowania przestrzennego, w tym ograniczanie rozpraszania zabudowy.

Ministerstwo Rozwoju przygotowało pakiet pomocowy dla takich ośrodków, który zakłada m.in. preferencje w pozyskiwaniu funduszy zarządzanych przez resort. Pomoc ma polegać także na pomocy w ściąganiu inwestorów poprzez zwolnienia ich z podatków CIT i PIT.

Samorząd Ząbkowic przekonuje, że intensywne działania gminy już przyczyniły się do poprawy jakości życia i oceny miasta.

- Nie wiemy, czym się kierowali autorzy tego raportu, ponieważ krótka wizyta w Ząbkowicach Śląskich udowodni, że ma się on nijak do rzeczywistości. W ostatnich 7 latach w Ząbkowicach Śląskich powstało kilka nowych budynków wielorodzinnych, w których mieszkania są wykupione jeszcze przed ukończeniem budowy. Sama gmina sprzedała ponad 80 działek pod budownictwo jednorodzinne na osiedlu Owocowym, a jest jeszcze obrót prywatny – by wspomnieć choćby budowane w kilku ostatnich latach domy w Jaworku, Olbrachcicach Wielkich czy w innych miejscowościach naszej gminy. Patrząc na akty notarialne widzimy, że mniej więcej połowa mieszkań kupowana jest przez osoby spoza naszej gminy, co tylko pokazuje, że Ząbkowice Śląskie w ostatnich latach stały się miastem nie tylko przyjaznym, ale i atrakcyjnym do życia. W ostatnich latach wyjaśniła się również kwestia sprzedaży działek przy ul. Przemysłowej, gdzie już działają 3 firmy, a kolejne 3 w niedługim czasie powstaną. Każdego roku obserwujemy także wzrost liczby zakładanych firm. Ząbkowice Śląskie w ostatnich latach rozwijają się prężnie, nie tylko remontowane są ulice, chodniki czy zabytki, ale realizowanych jest wiele projektów społecznych, nie ma problemu z miejscami w przedszkolach czy żłobkach, co w innych miastach jest dużym problem. Pytanie, czy raport jest do końca rzetelny, jeśli obok nas są takie miasta jak Zakopane czy Nysa.  Samorząd Ząbkowic Śląskich dołoży jeszcze większych starań, dotyczących rozwoju gminy, co w niedługim czasie zostanie Państwu przedstawione – mówi Stanisław Moderski, asystent burmistrza Ząbkowic Śląskich.

LISTA 122 miast TUTAJ